prof. dr hab. Marek Żukowski
Marek Żukowski (ur. 11 grudnia 1952) – profesor fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Gdańskim, specjalista od zagadnień związanych z fundamentalnymi aspektami mechaniki kwantowej i informacji kwantowej.
Marek Żukowski jest absolwentem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Od początku swojej pracy naukowej jest związany z naszą uczelnią. Był profesorem wizytującym wielu zagranicznych uczelni, m. in.: Uniwersytetu w Innsbrucku, Tsinghua University w Pekinie, Chińskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu w Wiedniu. W tym pierwszym nawiązał współpracę z prof. Antonem Zeilingerem i rozwinął swoje zainteresowania nieklasycznymi aspektami mechaniki kwantowej i rodzącą się nową dziedziną fizyki – teorią kwantowej informacji.
Jego najbardziej znana praca ukazała się w Physical Review Letters [M. Żukowski, A. Zeilinger, M. Horne, A. Ekert, „Event-Ready Deterctors” Bell Experiment via Entanglement Swapping, Phys. Rev. Lett. 71, 4297 (1993)], gdzie zostało wprowadzone pojęcie wymiany splątania. Warto również wspomnieć dwie inne prace Marka Żukowskiego: [S. Groeblacher, T. Paterek, R. Kaltenbaek, C. Brukner, M. Żukowski, M. Aspelmeyer, A. Zeilinger, An experimental test of nonlocal realism, Nature 446, 871 (2007)], gdzie autorzy wykluczyli eksperymentalnie szeroką klasę nielokalnych teorii z ukrytymi zmiennymi oraz [M. Pawłowski, T. Paterek, D. Kaszlikowski, V. Scarani, A. Winter, M. Żukowski, Information Causality as a Physical Principle , Nature 461, 1101 (2009)], gdzie została wprowadzona nowa zasada fizyki – przyczynowość informacyjna.
W 2013 roku otrzymał najbardziej prestiżową nagrodę naukową w Polsce – Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (zwaną potocznie „polskim noblem”) za badania wielofotonowych stanów splątanych, które doprowadziły do sformułowania przyczynowości informacyjnej jako zasady fizyki. W 2016 roku otrzymał Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za 2015 rok w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych za sformułowanie teoretycznych podstaw eksperymentalnej interferometrii wielofotonowej stanów splątanych i badanie konsekwencji zjawisk nieklasycznych dla naszego zrozumienia podstaw teorii kwantów oraz możliwości zastosowania tych zjawisk w kwantowej komunikacji. Jest również laureatem nagród m.in. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1983, 1994, 2000), Rektora Uniwersytetu Gdańskiego (1993, 1998, 2005), programu MISTRZ Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2004).
W latach 2005-2018 był dyrektorem Instytutu Fizyki Teoretycznej i Astrofizyki Uniwersytetu Gdańskiego.
W latach 2010-2018 był członkiem Rady Narodowego Centrum Nauki.
W latach 2017– 2019 edytor w prestiżowym międzynarodowym czasopiśmie Physical Review A.
Od 2019 roku jest członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Nauk.
Od 2018 jest dyrektorem Międzynarodowego Centrum Teorii Kwantowych Technologii UG.